De evolutie van de soort is hoofdzakelijk gebaseerd op overleven. Kan muziek bijdragen aan overleven? En zo niet, hoe is het dan zo een zinvol onderdeel geworden van ons dagelijks leven?
Muziek is sexy
Het gerucht gaat dat mensen aantrekkelijker worden als ze weten hoe ze een instrument moeten bespelen. Maar hoe kan dit zijn?
Als je muziek kunt maken, laat dit zien dat je over de faciliteiten beschikt om creatief te zijn, en dat is een kenmerk dat veel mensen aantrekkelijk vinden. Muzikale vaardigheden duiden zowel het geduld als de vasthoudendheid aan om iets vast te houden totdat je bekwaam wordt. Tegelijkertijd vertoont het een bepaald niveau van handmatige vingergevoeligheid.
We kennen allemaal de uitspraak “sex sells”,en dit wordt vaak uitgebuit in videoclips waarin schaars geklede vrouwen dansen op de muziek. Seks is een van onze meest elementaire menselijke behoeften, en het is een instinct dat vaak onze drijfveren is.
We zijn op zoek naar een partner
Het is bij de mens zoals bij de meeste dieren; we zijn op zoek naar een maat. We zijn op zoek naar iemand met wie we onze dagelijkse lasten kunnen delen en onze afstamming kunnen voortzetten.
Het verlangen om nageslacht te hebben is diep geworteld in de genetica van dieren, en allerlei middelen worden gebruikt om de ideale partner te vinden. We zijn op zoek naar een aantal zeer specifieke eigenschappen in het andere geslacht, en dit kan worden teruggevoerd tot de biologie. We hebben mogelijk voorkeuren met betrekking tot onze potentiële partner met blond haar, blauwe ogen en een slanke lichaamsbouw.
Misschien vinden we grote spieren aantrekkelijker. Dit verschilt van persoon tot persoon. Maar als we terugkijken op prehistorische mensen en hun voorkeuren voor een partner, zien we bepaalde overeenkomsten met het dierenrijk.
Hoe Kiezen wij – biologisch gezien – voor onze partner?
Laten we de pauw eens bekijken. We kennen het als de eigenaardige vogel met de mooiste staartveren. Maar wist u dat deze veren een praktisch doel dienen en niet puur cosmetisch zijn?
Het hebben van de grootste en meest levendige staart is de manier van de mannelijke pauw om zijn superieure genen te betekenen, die hij in staat zal zijn door te geven aan zijn nageslacht. Bovendien hebben de grote, oogachtige markeringen op de staartveren de functie om niet alleen rivaliserende pauwen af te schrikken, maar ook sommige roofdieren. Heel slim, toch? Om deze redenen zal het vrouwtje van de soort het mannetje zoeken met het grootste en levendigste verenkleed van allemaal. Op deze manier worden de mannetjes met de minst indrukwekkende staarten (en dus de zwakste genen) uit de genenpool verwijderd en sterven ze vervolgens af met de evolutie van de soort – kortom survival of the fittest.
Oermens had duidelijke voorkeuren
Mensen kijken niet op dezelfde manier naar haargroei en kleur. Maar de oude man had een aantal zeer duidelijke voorkeuren. Sommige onderzoeken tonen bijvoorbeeld aan dat een diepe stem een man aantrekkelijker maakt voor het andere geslacht, omdat het zijn grote lichaam laat zien en het vermogen om meer resonantie te produceren. Als het gaat om overleven, is een groot en gespierd lichaam een duidelijk voordeel, omdat het de man in staat stelt om potentiële gevaren aan te gaan, of het nu roofdieren zijn die op de loer liggen of andere vrijers.
Dit is natuurlijk niet iets waar we vandaag actief naar uitkijken. Maar als je merkt dat je wordt aangetrokken door het geluid van een diepe mannenstem, dan is dat niet zo vreemd als je misschien denkt – het is gewoon een prehistorisch menselijk instinct!
Hoe komt muziek in beeld?
Creatief zijn draagt niet per se bij aan onze overleving. In staat zijn om te zingen of gitaar te spelen, maakt je niet noodzakelijkerwijs beter in het op tafel zetten van voedsel, het produceren van nakomelingen of het afschrikken van roofdieren. Het laat echter wel zien dat je heel intelligent bent en goed bent in leren. Dit is een vorm van biologische aanpassing, die iets laat zien dat verder gaat dan het vermogen om anderen af te schrikken – het toont intelligentie.
We kunnen muziek en liederen in het bijzonder naar dieren traceren, omdat ze deze ook gebruiken om een partner te selecteren. Van veel vogelsoorten is bekend dat ze hun lied gebruiken om de ideale partner aan te trekken, en het is ook bekend dat walvissen liedjes gebruiken om te communiceren.
Het werkt niet op dezelfde manier voor mensen. We hebben echter de neiging om musici te verafgoden, vooral in de westerse wereld. Op dezelfde manier dat persoonlijkheid iemand kan helpen aantrekkelijker te worden als je ze eenmaal kent, kan muzikale vaardigheid hetzelfde effect hebben.
Laten we naar een kunstenaar als Nick Cave kijken. Hij is niet wat men een “klassiek knappe” man zou kunnen noemen, want hij heeft een vrij spichtig lichaam en een enigszins verweerde blik om zich heen. Dit heeft hem er niet van weerhouden om legioenen fans over de hele wereld te winnen, grotendeels dankzij zijn diepe stem en zijn bijna beestachtige expressie, en het is niet onwaarschijnlijk dat nogal wat van deze fans Mr. Cave als hun ideale partner zouden kiezen.
Muziek draagt bij aan verbeeldingskracht
We hebben vastgesteld dat muzikaliteit kan bijdragen aan een fascinatie, die op zijn beurt een persoon aantrekkelijker lijkt te maken, maar dit wordt natuurlijk beïnvloed door de waarden die we als individuen dragen. We hebben allemaal natuurlijke voorkeuren met betrekking tot het leven dat we leven en de eigenschappen die we willen doorgeven aan onze toekomstige kinderen. Waar sommigen misschien de muzikaliteit willen doorgeven, kunnen anderen de voorkeur geven aan een meer sportieve partner, of misschien iemand die goed gelezen en intellectueel is – of misschien een mix van alle drie!
Met andere woorden, het is niet nodig om de muziekinstrumenten te laten vallen ten gunste van zware gewichten om ervoor te zorgen dat je partner zult vinden. Hoewel mensen instincten hebben die ons onbewust drijven om te handelen op basis van overleven, zijn dit geen instincten waar we meer naar moeten handelen. Veel mensen hebben inderdaad andere voorkeuren helemaal als ze kiezen wie ze romantisch willen achtervolgen.
Tot slot – speel en zing naar hartenlust!
Bronnen
Dunbar, Robin. 2012. ‘On the Evolutionary Function of Song and Dance.’ In Music, Language, and Human Evolution, edited Nicholas Bannan, 201-214. Oxford University Press.
Jensen, Amanda Valbøll. 2016. ”Stemmen – et ærligt og alsidigt instrument”. Musikvidenskab, faget Musik, lyd og betydning. Aarhus Universitet.